1864 yılında Rusya tarafından Kafkasya’dan Osmanlı topraklarına sürülen Çerkeslerin torunları, sandıklarda saklanan anıları ortaya çıkarıp kürsüye çıkardı. Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı ile Kafkas Dernekler Federasyonu (KAFFED) tarafından yürütülen proje kapsamında derlenen fotoğraflar, ‘Sandıktaki Anılar’ adıyla standa sunuldu. 28 Ekim’de Beyoğlu Karşı Sanat’ta açılan stant, 4 Kasım’a kadar açık kalacak.
Koordinatörlüğünü Ayşen Dağıstanlı ve sanat yönetmeni Denef Huvaj’ın üstlendiği projede Canper Erdem, Elif Tokgöz, Fatih Ekim, Fatma Güney, Mirac Albek Güçlüok ve KAFFED temsilcisi Tuğçe Edizgil yer aldı. İlk aşamada İstanbul’da yaşayan Çerkes büyüklerinin anıları ve fotoğraf arşivleri derlendi. Proje diğer bölgelerdeki köylere de gidilerek devam edecek. Standın amacının toplumsal hafızayı korumak ve geleceğe aktarmak olduğu açıklandı.
KAFFED Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ümit Dinçer, standın açılış konuşmasında, “Bizim için çok değerli bir kültürümüz var ve bu kültürün unsurları şu ya da bu nedenle elimizden kayıp gidiyor. unutulur ve bir köşede kalır. Yeni ürünler tanıtılmıyor. Artık durum böyle olunca biz de değerlerimizi ortaya çıkarıp sandıkları açmaya karar verdik. İstanbul’da çok değerli bir sandığın olduğunu gördük. “Bu sandığı açalım çünkü hepimiz biliyoruz ki annelerimizin, anneannelerimizin, teyzelerimizin sandıklarında çok şey var” dedi.
Kolay gibi görünen projenin zorluklarına değinen Dinçer, emeği geçen herkese teker teker teşekkür ederek, “Arkadaşlarımız sandıkların açılmasında vesile oldu. Güzel şeyler çıktı, çıkanlar da bizi şaşırttı. Bunu size bir anda getiremeyeceğimize karar verdik. Bugün sandığı açıyoruz, umarım çok farklı ve güzel şeyler çıkar. Hiçbir şeyin unutulmaması için elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz” dedi.
Dinçer, bu tür projelerde gençlere güvenmenin ve desteklemenin önemine de vurgu yaparak, “En büyük motivasyonumuz genç arkadaşlar, genç kadınlar bu projenin çok önemli bir ayağını oluşturdular ve hepsine minnettarım. Toplum olarak onlara güvenmediğimiz ve onları desteklemediğimiz sürece az önce bahsettiğimiz korkunç sona ulaşacağız. Bu nedenle biz elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz, arkadaşlarımız da ellerinden geleni yapmaya devam edecekler. “Anahtarı aldık, az önce sandığı açtık, artık içinde ne olduğuna birlikte bakacağız.”
‘BELLEĞİN KORUYUCULARI ANILARI KORUYOR’
Ayşen Dağıstanlı, standa koydukları fotoğraf albümünün kendilerine ilham verdiğini, bunu Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı’ndan getirdiklerini, vakfın farklı etkinliklerine katılan kişilerin bu fotoğrafların çekildiği dönemlere giderek anılarını paylaştıklarını söyledi. zamana yayılan heyecanı organize bir projeyle geleceğe aktarmak istediklerini söyledi. Dağıstanlı “Aramızda bazı büyüklerimiz var; Onları ‘hafızanın koruyucuları’ olarak tanımlıyorum. Bu anıları koruyorlar. “Bu çocuklar bu anıların koruyucusu oldular” dedi.
Dağıstanlılar, sandık açmanın, insanların geçmişlerine ulaşmanın, bazen özel hayatlarına sızmanın, fotoğraflarda isim, zaman ve yer belirlemenin sanıldığından daha fazla zorluk içerdiğini, defalarca arayıp rahatsız etmek zorunda kaldıklarını ancak tüm süreç çok heyecan verici sonuçlar verdi. Dağıstanlı, stantların yanı sıra, bulunan eserler ve hikâyeler üzerinde belgesel ve sinema projeleri ya da akademik çalışmalar yapılabileceğini, burada herkesin ilham alabileceği şeyler bulunduğunu vurguladı.
‘GÖĞÜSLERİNİZDEKİ ANILARA ULAŞACAĞIZ’
Denef Huvaj, stant ve çalışmalar hakkında bilgi verirken, projenin devamı için diğer sandıklara da ulaşmaları gerektiğini, stant girişine bir defter bıraktıklarını belirterek, açılmayan sandıkları olanlardan sandıklarını yazmalarını istedi. İsim ve iletişim bilgilerinin orada olduğunu belirterek, “Sizi bulacağız, sandıklarınızdaki anılara ulaşacağız.”
Serginin açılışına ‘hafızanın koruyucusu’ Çerkes ileri gelenleri, Şamil Kültür ve Eğitim Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Gül ve Kafkasya Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Veysel Arıkan’ın yanı sıra Çerkes sivil toplumunun temsilcileri katıldı.
